Krew ma nie tylko aspekt biologiczny, ale również kulturowy w społecznościach na całym świecie. Krew stanowi alegorię życia, śmierci, budowania i niszczenia. Krew to zwiastun wygranej bitwy, a czasami przegranej wojny. Krew łączy pokolenia i dzieli rody.

Tytuł:Krew. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów
Wydawnictwo: Episteme
Miejscowość wydania: Lublin
Rok wydania: 2020
PREMIERA 07.09.2020
Liczba stron: 222

Współcześnie podchodzimy do tematu krwi w sposób bardziej uprzedmiotowiony, co podyktowane jest głównie edukacją i zrozumieniem istotności tego płynu w procesach biochemicznych organizmów żywych. Podejście to, różniące się od postrzegania krwi w minionych epokach, nie jest zjawiskiem negatywnym – jest po prostu inne, stanowiące znak naszych czasów oraz widoczny ślad rozwijającej się nauki.

Historia naszego zainteresowania krwią na pewno sięga czasów starożytnych. Niewątpliwie również w prehistorii dostrzegaliśmy związek pomiędzy życiem i śmiercią a ubywającą krwią. Rodzi się natomiast pytanie, kiedy zaczęliśmy postrzegać krew w wymiarze duchowym oraz społecznym?

Antologia Krew. Medyczne i kulturowe aspekty na przestrzeni dziejów pod redakcją Wojciecha Ślusarczyka, Roksany Wilczyńskiej i Gabrieli Frischke może nie odpowie na to pytanie jednoznacznie, ale z pewnością postawi wiele innych, ciekawszych, na które badacze zdążyli znaleźć odpowiedzi, a Czytelnika zmusi do podjęcia własnych poszukiwań.

Niejednokrotnie nam udowodniono, że w czasach średniowiecza krew na ogół wiązano z walką (biorąc pod uwagę zapiski w kronikach). Autorka rozdziału Motyw krwi w wybranych źródłach z epoki średniowiecza pani Justyna Białowąs, sięgając po kroniki m.in.: Galla Anonima, Wincentego Kadłubka, Janka z Czarnkowa, Kosmasa a także Księgę henrykowską i katalog św. Rudolfa bada nie tylko częstotliwości występowania słowa „krew” i jego pochodnych, ale także ich kontekst.

Krew mogła przynieść zarówno chwałę jak i pogardę. Władca, który prowadził bitwy, dzięki którym unikał rozlewu krwi, mógł okryć się niełaską w oczach swoich poddanych.

„Wojska Bolesława dokonały rzezi wrogich zastępów, gdyż wojowie woleli wrócić do domu z triumfem, a triumf oznaczał dla nich przelew krwi nieprzyjaciół”(Krew. Medyczne i kulturowe…, 2020)

Jeden z kronikarzy nawołuje nawet do prowadzenia właśnie takich – krwawych – podbojów.

Tematyka krwi jest bardzo szeroka, dlatego w sposób celowy książka wydawnictwa Episteme została skonstruowana w postaci zbioru publikacji naukowych. Stanowi przyczynek do szerszej dyskusji na temat krwi zarówno w kontekście medycznym, jak  i kulturowym.

Tematy poszczególnych rozdziałów ułożone są chronologicznie – od starożytności po współczesność. Sądzę, że Wydawnictwo przy dobrej sprzedaży, postanowi wydać kolejny tom poruszający inne aspekty „krwi”.  Właśnie dlatego zachęcam Was serdecznie do zakupienia tej książki i pokazania Wydawnictwu, że na naszych półkach jest miejsce na inteligentną, naukową literaturę.

Dla słowianolubów i rodzimokulturowców

W mojej opinii, najciekawsze i godne polecenia dla słowianolubów rozdziały to:

Motyw krwi w wybranych źródłach z epoki średniowiecza, do którego odwoływałam się w pierwszej części tego tekstu.

O pokłutych policzkach, wybitych zębach i odciętych nosach… – bardzo intrygujące wyniki badań w zakresie prawa chełmińskiego, które poruszają tematykę sądownictwa, zadośćuczynienia i samosądów;

Krew smocza – o słoniach, smokach, szatanie, palmach i historii spisanej przez – jak się okazało ‒ bajkopisarza, która dała szansę kupcom na zbicie niezłej fortuny. Swoją drogą, krew smoczą można nadal kupić jako środek wspomagający leczenie wielu mniej i bardziej poważnych dolegliwości.

Symbol krwi i ochry w archaicznych badaniach pogrzebowych – czyli rzeczowo o archeologicznych znaleziskach, m.in. u naszych ukraińskich sąsiadów;

Zła krew. Przyczynek do teorii zarządzania strachem – w jaki sposób stworzono demona i znaleziono na niego „sposób”.

Językowo-kulturowy obraz krwi w oczach uczniów szkół podstawowych oraz średnich – czyli czym skorupka za młodu nasiąknie…

Zdecydowanie jednak zachęcam do przeczytania całej książki, ponieważ porusza ona nie tylko ciekawe tematy z historycznego punktu widzenia, ale również współczesnego społeczeństwa, jak np.:
Odmowa transfuzji – uprawnione korzystanie z wolności w wyborze leczenia?

Nienasycona krwią

Zabrakło mi rozdziału o magicznych aspektach krwi w średniowieczu, w kontekście czarownic i polowań na nie. Znając jednak wydawnictwo Episteme, mogę podejrzewać, że ten konkretny temat zostanie podjęty w całkowicie odrębnym dziele, możliwe że napisanym przez autorkę wspaniałej pozycji jaka ukazała się już pewien czas temu, a którą miałam przyjemność recenzować:

 [iSAP: Magia i procesy o czary w staropolskim Lublinie, czyli strach i zawiść w rękach władzy]

Krew… polecam osobom, którym zależy na szerszym zrozumienie kontekstu, nie ograniczając się wyłącznie do medycyny albo wojen.

Gwarantuję Wam, że oprócz bardzo fachowej wiedzy pozostanie z wami po przeczytaniu tej pozycji również niedosyt.  Jest to zarówno wielka wada, jak i zaleta tej książki. Niedosyt ten, mam nadzieję, że został wywołany w sposób celowy, a nie wynikający z ograniczeń wydawnictwa.

Książkę można zakupić na stronie wydawnictwa:   KUP KSIĄŻKĘ

Poza wymienionymi brakami, naprawdę nie mam absolutnie do czego się przyczepić. Teksty zostały napisane przez naukową śmietankę, a każda przedstawiona informacja posiada sensowny przykład w źródłach historycznych i archeologicznych.

Na samym końcu publikacji odnajdziecie kilka kolorowych grafik składających się w katalog prac plastycznych studentów Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu. Ich wspólnym mianownikiem jest tematyka krwi oraz dziwny niepokój, który ogarnia człowieka przypatrującego się tym pracom.

Jedną z nich pozwolę sobie Wam zaprezentować:

Autor tekstu: Karolina Lisek
Korekta tekstu:  Karolina Zwierzyńska
W ramach iSAP – Słowiańska Agencja Prasowa
CC- BY- SA 3.0