W Muzeum Archeologicznym w Krakowie pojawiła się nowa wystawa związana z wydarzeniem rocznicowym Powitanie Światowida- upamiętniającym dotarcie do Krakowa 12 maja 1851 r. kamiennego słupa zwanego Światowidem ze Zbrucza (nie mylić ze Świętowitem).

Na wystawie „Taki inny Światowid” m. in. po raz pierwszy zaprezentowano wieloczęściową formę do odlewu posągu. Wystawa choć skromna, wciąż pozostaje warta uwagi ze względów rocznicowych. Jeśli miałbym taką możliwość znalazłbym co najmniej kilka przykładów form i treści które urozmaiciłyby wystawę.

Dlatego poniżej przedstawię kilka bardzo ciekawych form inspirowanych Światowidem.

Wystawa skupia się na wybranych aspektach i przejawach inspiracji formą oraz nazwą Światowida i ich wykorzystaniem w czasach współczesnych. Dodatkowo opisano w skrótowej formie historię oraz losy samego posągu po jego odnalezieniu.

Wystawa będzie dostępna od maja do końca sierpnia 2021 r. W soboty muzeum jest nieczynne, w niedziele – wstęp na wystawy bezpłatny.

Autor scenariusza i kurator: Anna Tyniec

Aranżacja plastyczna: Anna Piwowarczyk

Pełny opis wystawy:http://ma.krakow.pl/tour/taki-inny-swiatowid/

Lokalizacja repliki posągu Światowida pod Wawelem

Lokalizacja Muzeum Archeologicznego w Krakowie

Dla chętnych zgłębienia tematu Światowida chcielibyśmy polecić serię czterech filmów Igora Górewicza z cyklu ,,Igor o Słowianach…”, w których dość dokładnie, w łatwo przyswajalnej formie przedstawione zostały wszelkie zagadnienia związane z tym posągiem.

Przykłady rzeźb inspirowanych

„Totemity”

Jednym z bardzo interesujących przykładów współczesnych inspiracji posągiem Światowida oraz twórczością Stanisława Szukalskiego wynik pracy magisterskiej „Totemity”, której obrona odbyła się na Kopcu Kościuszki w Krakowie w 2017 r. Autor pracy dyplomowej Tomasz Florek – będący absolwentem Wydziału Rzeźby krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych nawiązał do mitów dawnych i współczesnych oraz do paradygmatów bohatera. Dzięki rzeźbie chce pokazać że współcześnie także tworzymy mity i to, jak ważne są dla nas pierwotne cechy bohatera.

Praca składa się z dwóch bliźniaczych filarów – dwie kolumny jako para występują w wielu kulturach, reprezentują np. piękno i siłę, miłość i wiedzę, sprawiedliwość i łaskę. Filary ustawione naprzeciwko siebie razem tworzą portal, bramę. Totemy nawiązują formą do przedstawienia prasłowiańskiego boga Światowida ze Zbrucza. Na szczycie pierwszego słupa zwróceni ku czterem stronom świata są:

Apollo (północ)- bóg piękna, światła, życia, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patron sztuki i poezji, przewodnik Muz i Charyt.
Herakles (południe)- heros będący patronem siły, bohaterów, sportowców, zdrowia, płodności, handlu.
Perun(wschód) – bóg nieba, słońca, ognia, kowalstwa.
Wesel(zachód) – bóg magii, przysiąg, sztuki, rzemiosła, kupców, bogactwa.

W kontraście na przeciwległym słupie zostały umieszczone postaci z gier oraz komiksów kolejno: Thor, Wiedźmin, Iron Man i Songo z „Dragon Ball”. Filary zostały wykonane z akrylu imitującego piaskowiec, a ich forma nawiązuje do techniki konstrukcji wieńcowej. Ściana przypomina ułożone poziomo wieńce z belek drewnianych, łączonych w narożach na tzw. zamki. Rzeźby obecnie znajdują się w rękach prywatnych miłośnika słowiańszczyzny.

Plakat Dyplomu Rzeźbiarskiego 2017, Tomasz Florek “Totemity”

Schronisko PTTK na Kudłaczach (woj. małopolskie)

Schronisko na Kudłaczach to jedyne schronisko górskie, do którego można w jeden dzień dojść z Krakowa. Bardzo polecam to miejsce dla mieszkających w pobliżu i poszukujących wytchnienia od miejskiego zgiełku.

Lokalizacja Schroniska PTTK na Kudłaczach

Rzeźba w Parku Krakowskim im. Marka Grechuty

Rzeźba w latach 70. XX w. wyszła spod ręki Tadeusza Mazurka. Materiałem z którego została wykonana jest marmur „Biała Marianna”.

Lokalizacja Rzeźby w Parku Krakowskim im. Marka Grechuty

Świętowit w Teterow

Na terenie wyspy w okolicy miasta Teterow administracyjnie znajdującego się w kraju związkowym Niemiec Meklemburgia-Pomorze Przednie) znajduje się ciekawa rzeźba Świętowita odnosząca się formą bezpośrednio do Światowida. Figura powstała w 1997 roku z rąk artysty Ralpha Wedhorna. Jej umiejscowienie nie jest dziełem przypadku we wczesnym średniowieczu ziemie te znajdywały się na terytorium Wieletów a na wyspie w IX w. wzniesiono główny gród słowiańskiego plemienia Czrezpienian. Z tym ostrowem związane są podania i legendy mówiące że znajdowało się tam pogańskie miejsce kultu. O jego wyjątkowości świadczą pozostałości prowadzącego na wyspę mostu, którego szerokość wynosiła około 3 metrów natomiast długoś 750 metrów. Do dziś w tym miejscu można podziwiać pozostałości wałów grodu.

Współczesna figura Świętowita wyspy na jeziorze Teterow (Powiat Rostock, Meklemburgia-Pomorze Przednie).Domena Publiczna

Lokalizacja rzeźby w Teterow (Niemcy)

Świętowit na szczycie Lubonia Wielkiego (woj. małopolskie)

Rzeźba Świętowita na szczycie Lubonia Wielkiego Fot. Jakub Hałun CC BY 4.0

Lokalizacja szczytu Luboń Wielki (woj. małopolskie)

Formacja Twórcza Rogate Serce

Interesujące rzeźby nawiązujące formą do Idola ze Zbrucza znajdują się na na terenie prywatnym pracowni Formacji Twórczej Rogate Serce na zboczu wzgórza św. Bronisławy w Krakowie.

Świnoujście

Posąg znajduje się przy budynku sanatorium „Światowid” w Świnoujściu przy ul. Jana Kasprowicza 12. W budynku uzdrowiskowym znajdował się dawniej Hotel Walfisch. Co ciekawe dla kilku innych ośrodków sanatoryjnych spółki Uzdrowisko Świnoujście S.A. wykorzystano w nazwie inspiracje słowiańskie -tuż obok „Światowida” znajdują się również „Trzygłów” oraz „Swarożyc”.