Święto Stado — przełom wiosny i lata w słowiańskim kalendarzu

Schyłek wiosny to czas gdy słońce grzeje mocniej, a pogoda jest się coraz mniej kapryśna. Wokół zielenią się łąki i zagajniki, rozkwitają kwiaty, a zielone kłosy zbóż stają się powoli dojrzało-złote. Ten szczególny moment jest w tradycji ludowej określany jako Zielone Świątki. Właśnie wtedy organizowane jest Święto Stado, na które zjeżdżają rodzimowiercy słowiańscy z całej Polski. Wspólnie odprawiają obrzędy, składają ofiary Bogom, rusałkom i Przodkom, stawiają słup majowy, tańczą w korowodach i biesiadują.

Wspólne Święto Rodzimowierców Słowiańskich

Stado jest świętem wyjątkowym — jako jedyne gromadzi rodzimowierców słowiańskich z całego kraju. Wszystkie inne celebrowane są w bardziej kameralnych warunkach – najczęściej są organizowane przez pojedyncze wspólnoty rodzimowiercze. Święto Stado ma zatem szczególną rangę, jako wydarzenie o wymiarze duchowym oraz społecznym.

Stwarza doskonałą okazję do poznania osób z innych części Polski, wspólnego przeżywania świątecznego czasu, rozmów, zabaw i biesiadowania. Święto Stado to bowiem nie tylko obrzędy, ale także igrzyska, zajęcia twórcze, wykłady, a przede wszystkim wielu ciekawych ludzi.

Organizacja obchodów to oczywiście wielkie wyzwanie logistyczne, które pozwala wielu osobom zaangażować się i wykazać swoimi zdolnościami. Nic tak przecież nie integruje jak wspólna praca, w której czuć jedność z innymi członkami grupy.

Rys historyczny

W czasach współczesnych Słowianie po raz pierwszy obchodzili Święto Stado w 2016 roku w Owidzu. Od tamtego czasu święto  rokrocznie gromadzi rodzimowierców z całej Polski. Przez trzy pierwsze lata odbywało się ono w Owidzu, następne trzy kolejne pod górą Ślężą oraz dalej dwa razy w Ignalinie (woj. wielkopolskie).

Dysponujemy źródłami mówiącymi, że Święto Stado było obchodzone również przez naszych przodków; zachowały się bowiem zapiski na jego temat. Łukasz z Wielkiego Koźmina wspomina o nich w Kazaniach na Zielone Świątki pochodzących z około 1405-1409 roku. Wzmiankę na ten temat zawiera również kronika Jana Długosza powstała około 1455 roku. Oba dokumenty są dla nas niezwykle cenne, ponieważ potwierdzają istnienie takiego święta już w średniowieczu i przedstawiają nam jego opis.

Szczególną czcią obdarzeni są w tym czasie boscy Leli i Łado – oblubieniec oraz oblubienica. W źródłach historycznych znajdujemy wzmiankę na temat samych obchodów. Czytamy w nich, że dziewczęta trzymające miecze oraz chłopcy dzierżący kije i miecze okładali się nimi wzajemnie w tanecznym orszaku. Taki korowód uświetnia obchody po dzień dzisiejszy.

Rusałki kroczą po ziemi

Istotną rolę podczas obrzędu pełnią rusałki. Słowianie wierzą, że późna wiosna to czas, gdy przebywają one na ziemi. Są to istoty związane z boginią Lelą, najczęściej bytujące nad jeziorami, stawami, rzekami, w zagajnikach, na polach czy łąkach.

Podczas obchodów rusałki zostają odpowiednio uhonorowane. Zgodnie z tradycją, pierwszego dnia są one odpowiednio witane. Następnie na stołach udekorowanych świecami oraz bukietami polnych kwiatów przygotowywana jest dla nich strawa.

Kolejnego dnia na polach i łąkach zostają złożone dla nich ofiary z pieczywa. Dzięki temu rusałki mogą posilić się w miejscu, w którym najchętniej przebywają. Wieczorem rodzimowiercy słowiańscy biesiadują, śpiewając pieśni i tańcząc starodawny taniec “koło”.

Po zakończeniu rytuałów pochód odprowadza rusałki do zagajnika przy rzece. Tam odbywają się podziękowania, pożegnania i tradycyjne śpiewy. W zagajniku pozostawiane są brzozowe wieńce, które dziewczęta noszą na głowach podczas obchodów.

Słup Majowy – symbol wiosennego Święta

Ważnym elementem obchodów jest słup majowy. Na przełomie lata i wiosny nasi przodkowie wbijali w ziemię okorowane drągi, które niejednokrotnie mierzyły po kilka, a nawet kilkanaście, metrów. Następnie przystrajali je zielonymi wieńcami i kolorowymi wstążkami. Wokół nich śpiewano, tańczono i ucztowano.

Gdy czas obchodów mijał, słupy były przewracane lub ścinane, a wieńce gromadnie rozrywano. Członkowie społeczności zabierali fragmenty wieńców do swoich domostw, by przynosiły rodzinie szczęście i urodzaj. Zwyczaj ten jest praktykowany wśród wyznawców rodzimej wiary po dziś dzień i stanowi nieodłączny element Święta Stado.

Święto Stado – między wiosną a latem

Koniec wiosny i początek lata to szczególny czas. Przyroda prezentuje się wówczas szczególnie okazale. W tradycji słowiańskiej ma to także wymiar duchowy. Wznoszone są wtedy słupy majowe, a na polach składane są ofiary dla rusałek – wszystko to współgra z zieleniejącymi trawami i krzewami oraz kolorowymi kwiatami. Rozkwitająca przyroda stanowi piękne tło dla obrzędów gromadzących rodzimowierców słowiańskich z różnych części kraju. Święto Stado jest wspaniałym przeżyciem duchowym, które umacnia społeczność i sprzyja jej integracji. 

Więcej informacji można znaleźć na stronie lub na Facebooku, gdzie również trwa rejestracja uczestników Święta. Zapraszamy!  

Źródła: www.swietostado.pl
Obrazek wyróżniający: Święto Stado 2020, fot.: Damian Kostecki

Autor artykułu: Bartosz Ławrynkowicz
Redakcja i korekta: Dawid Zbigniew Walkowiak i Karolina Lisek
Artykuł promocyjny/sponsorowany.