ARTYKUŁY / INFORMACJE / MIEJSCAGrodzisko w Będkowicach (woj. dolnośląskie) 18 maja 202018 maja 2020 Przykład wczesnośredniowiecznego założenia o charakterze obronnym, stanowiącego element zespołu osadniczo-sepulkralnego Ślężan. Historia Gród w Będkowicach jak i całe założenie funkcjonował w okresie wczesnego średniowiecza, od VIII do X wieku, na terenie należącym do plemienia Ślężan. Wieś Będkowice, leżąca w pobliżu po raz pierwszy wzmiankowana była w 1209 w dokumencie Henryka Brodatego jako własność książęca. W XIX wieku na grodzisku wzniesiono drewniany wiatrak. Obecnie na terenie stanowiska zorganizowano Rezerwat Archeologiczny i ścieżki dydaktyczne. Opis Usytuowanie zabytku: Stanowisko znajduje się w obrębie mezoregionu Masyw Ślęży. Jest zlokalizowane około 800 m na północny zachód od wsi, po zachodniej stronie drogi z Sobótki do Będkowic, na wysokości 230 m n.p.m. Około 26 m na północ od grodziska przepływa bezimienny ciek, który jest lewobrzeżnym dopływem Sulistrowickiego Potoku. Opis stanowiska: Rekonstrukcja grodziska w Będkowicach fot. Karol Grabowski Dwuczłonowy gród został założony na planie wydłużonego owalu, o wymiarach 75 x 65 m. Północny człon (wyższy) był oddzielony od niższej części południowej, wałem. Umocnienia grodu ulegały zniszczeniu w wyniku pożarów. Odbudowywano je stosując coraz bardziej zaawansowane techniki – od palisady po wały o konstrukcji skrzynkowej. Zabudowa grodu również ulegała zmianom: od półziemianek z paleniskami i jamami gospodarczymi po domy o konstrukcji zrębowej z piecami kopułkowymi.. Gród stanowił część dużego zespołu osadniczo-sepulkralnego, w którego skład wchodziły: cmentarzysko kurhanowe (wpisane do rejestru zabytków), osada, kamienny krąg kultowy i staw z groblami. Stan i wyniki badań archeologicznych: Rekonstrukcja grodziska w Będkowicach fot. Karol Grabowski W okresie międzywojennym, w roku 1919 i potem w latach 1923-25 stanowisko było badane wykopaliskowo przez Hansa Segera i Fritza Geschwendta. W roku 1965 i latach 1967-1969 badania wykopaliskowe prowadziła Halina Gosławska, w 1964 – Jerzy Lodowski, w 1966 – Tadeusz Kaletyn, w latach 1978-1983 – Halina Śledzik-Kamińska. W wyniku wielosezonowych prac archeologicznych rozpoznano dość dokładnie zarówno system obronny grodu, jaki i sposób zagospodarowania jego wnętrza. Ustalono, że umocnienia otaczające gród powstały w trzech fazach: I faza – palisada zbudowana ze słupów średnicy 40 cm, między którymi umieszczono plecionkę. Palisada uległa zniszczeniu w trakcie pożaru, II faza – konstrukcja przekładkowa, jednokierunkowa z licem zewnętrznym umocnionym wzdłużnymi belkami, przykrytymi glinianym płaszczem z kamieniami. Ta konstrukcja również spłonęła, III faza – wał zbudowany ze skrzyń wypełnionych gliną, kamieniami i opalikowanych słupami. O zewnątrz do wału przylegało przedwale w formie glinianej ławy. Pierwotna szerokość wału wynosiła 9-10 m. Oprócz wałów natrafiono na pozostałości fosy. Do grodu prowadziła drewniana brama znajdująca się we wschodnim odcinku obwałowania. Zabudowa majdanu skupiała się przy wałach i była rozmieszczona dookolnie. Początkowo wznoszono półziemianki, a w młodszej fazie domy naziemne o konstrukcji zrębowej, według badaczy z dwuspadowym dachem wspartym na sochę i ślemię lub półsoszki. W narożach izb znajdowały się paleniska lub piece kopułkowe. Do części mieszkalnej jednego z budynków przylegało pomieszczenie gospodarcze. Zabytek dostępny. Na stanowisku rekonstrukcje budynków mieszkalnych z II fazy użytkowania grodu. Przez grodzisko określane jako Rezerwat Archeologiczny przebiegają dwa szlaki archeologiczne (niedźwiadki): czerwony i czarny. oprac. Donata Trenkler, OT NID we Wrocławiu, 12-02-2016 r. Bibliografia Grodziska wczesnośredniowieczne – katalog, mps archiwum WUOZ we Wrocławiu; Informator Archeologiczny. Badania rok 1967, 1968, s. 194 Informator Archeologiczny. Badania rok 1969, 1970, s. 228 Informator Archeologiczny. Badania rok 1978, 1979, s. 156 Informator Archeologiczny. Badania rok 1979, 1980, s. 145 Informator Archeologiczny. Badania rok 1980, 1981, s. 139 Informator Archeologiczny. Badania rok 1981, 1982, s. 161 Informator Archeologiczny. Badania rok 1982, 1983, s. 179 Informator Archeologiczny. Badania rok 1983, 1984, s. 143 Tablica informacyjna w Rezerwacie Archeologicznym autorstwa H. Śledzik-Kamińskiej G. Domański, Ślęża w pradziejach i średniowieczu, Wrocław 2002, s. 64 Artykuł pierwotnie ukazał się na portalu zabytek.pl. Właściciel praw autorskich do artykułu: Narodowy Instytut Dziedzictwa. Na naszych łamach publikujemy na podstawie licencji CC BY-NC-ND 3.0. Lokalizacja
