Książka „Prawieści, Mity Słowian” Bartłomieja Dejnegi, wydana przez „Imiona Słowiańskie” to pozycja, na którą długo czekałam. Brakuje wśród publikacji traktujących o przedchrześcijańskiej wierze Słowian próby rekonstrukcji mitów.

Oczywiście można znaleźć całkiem sporo opracowań naukowych jak „Drzewo życia” Tomickich, „Kult świętego Mikołaja na Rusi” Uspieńskiego, czy bajkową formę zawartą w „Drzewie” Wierzbickiego — moim zdaniem przeznaczoną bardziej dla dzieci. Brakowało natomiast pozycji dla osób zainteresowanych starymi wierzeniami, ale dopiero poznających ich podstawy. Tę lukę wypełnia pozycja Bartłomieja Dejnegi. 

Książka jest niezwykle estetycznie wydana, a piękne ilustracje Agnieszki Monikowskiej oddziałują dodatkowo na wyobraźnię. Duże i pozytywne wrażenie wzbudziła też we mnie konstrukcja tekstu. Teksty nieakademickie, naszpikowane przypisami, cytatami i odniesieniami do prac akademików bardzo utrudniają odbiór zawartych treści. Szczęśliwie niczego podobnego nie ma w „Prawieściach”.

Tekst został podzielony na mity  o których sam autor pisze, że są jest jego osobistą próbą kompilacji i interpretacji źródeł, oraz  komentarz źródłowy, z wyszczególnionymi informacjami, z których został wywiedziony przedstawiony wcześniej mit. Komentarz jet rzetelny i szczegółowy, co pozwala pójść drogą autora i na bazie jego osobistych przemyśleń wysnuć własne wnioski. 

Znalazła się również przestrzeń dla tych, którzy są zainteresowani wyłącznie poznaniem mitów, bez zagłębiania się w rozważania źródłowe. Osobiście uważam takie rozwiązanie za doskonały zabieg. 

Ilustracja z książki “Prawieści”. Na prawach cytatu.

Mity Słowian w poetyckim anturażu

Same mity pisane są przystępnym, nieco poetyckim i zarchaizowanym językiem, co wpływa znowu na przyjemny odbiór tekstu i pobudza wyobraźnię. 

Komentarz do mitu stanowi natomiast język dyskusji, rzeczowy, zwięzły zawierający maksimum informacji w możliwie najkrótszej formie. Znów tę zmianę języka uważam za bardzo dobry zabieg. Czytelnik równocześnie ma możliwość cieszyć się bogactwem obrazów zawartych w mitologicznych opowieściach i w sposób skondensowany, bez zbędnych rozwodnień zapoznać się z podstawami, na których opierał się autor.

Tekst i interpretacja w „Prawieściach”

Oczywiście nie brakuje w „Prawieściach” mitów, które można znaleźć niemal wszędzie jak mit o wyłowieniu ziemi czy o kosmicznym jaju. Jest jednak też kilka nowych, mało znanych pozycji, które odnalazłam w książce z przyjemnością, a komentarz źródłowy pozwolił uznać mi ich zasadność. Są też pozycje oparte na bardzo szerokich kręgach kulturowych, zahaczających o Skandynawię czy nawet Syberię, a w moim osobistym odczuciu będących nadinterpretacją.

Autor, tworząc „Prawieści” zatoczył źródłowo bardzo szeroki krąg, co równocześnie jest zaletą, jak i wadą książki. Z jednej strony ogrom materiału pozwolił w sposób niesztampowy spojrzeć na znane już mity i wyciągnąć na światło dzienne te niemal zapomniane. Niestety szeroki rozstrzał, obejmujący swoim zasięgiem niemal całość kultury indoeuropejskiej spowodował, w moim odczuciu zbyt szerokie nawiązania do innych kultur wyrosłych z tej samej kolebki. Ta decyzja nieco zniekształciła obraz samej wiary Słowian.

Należy jednak pamiętać, że już na początku Bartłomiej Dejnega pisze, że „Prawieści’ to jego próba rekonstrukcji mitu na podstawie poznanych źródeł. Pamiętając o tym, według mnie książka jest cenna i stanowi zarówno bardzo dobrą pozycję dla osób zaczynających swoją przygodę ze Słowiańszczyzną jak i doskonały przyczółek do prowadzenia dalszej dyskusji na temat mitów słowiańskich.

Ilustracja z książki “Prawieści”. Na prawach cytatu.

Podsumowanie

Biorąc pod uwagę wszelkie aspekty samej książki jak i to, że bardzo brakowało właśnie takiej, opartej na źródłach, a nie własnych imaginacjach, serdecznie polecam „Prawieści” każdemu, kto interesuje się dawnymi wierzeniami Słowian.

KUP KSIĄŻKĘ

Autorka artykułu: Agnieszka Podemska
Redakcja i korekta: Karolina Lisek
W ramach iSAP – Słowiańska Agencja Prasowa

Artykuł powstał w oparciu o współpracę marketingową.
iSAP – Słowiańska Agencja Prasowa jest oficjalnym patronem medialnym książki “Prawieści. Mity Słowian”.