Wystawa zlokalizowana jest w pięknym zabytkowym budynku pochodzący z lat 1897–1899 i zaprojektowany przez Waltera Kerna ze Stegliz koło Berlina, będącym byłym gmachem bytomskiej landratury, czyli siedziby starostwa.

Wnętrza budynku także zachwycają dodatkowego kolorytu dodają witraże w oknach. Dodatkowo w holu budynku miejscami odkryto pod współczesnymi aranżacjami ścian, oryginalne zabytkowe warstwy zielonkawej farby dzięki czemu można wyobrazić sobie jak budynek wyglądał w czasach swojego powstania. Ważną informacją praktyczną jest że za wstęp na wystawę oraz zakupy w sklepie muzealnym możliwa jest płatność tylko gotówką.

Czas trwania wystawy: 10 listopada 2020 – 27 września 2021
Miejsce: ul. W. Korfantego 34 Bytom
Kurator wystawy: Anna Jurczyk

Ekspozycja w interesujący i obrazowy sposób prezentuje wiele zwyczajów oraz przesądów, których obecnie pierwotne znaczenie się zatarło lub przez współczesne społeczeństwo zostało zapomniane pomimo że rytuał z nimi związane są nadal bezwiednie wykonywane . Wiele z tych zwyczajów zostało obecnie zastąpionych lub wypartych przez wywodzące się z innych kultur. Wystawa podkreśla synkretyzm religijny i źródło wielu zwyczajów w religii przedchrześcijańskiej naszych przodków które zostały wchłonięte przez religię chrześcijańską. Dodatkowo pewne zakazy i tabu mają do dziś zastosowane przez to że są praktyczne i chodź dziś znamy inne wytłumaczenie dla pewnych procesów nie straciły na swojej aktualności.

Wystawę można podzielić na 8 segmentów:

Przyroda, pogoda oraz otaczający świat zewnętrzny

W tym segmencie poznajemy zwyczaje i wierzenia związane z tym co otacza człowieka na zewnątrz czyli przyrodą. Zwierzętami, roślinami oraz tym co znajduje się na nieboskłonie. Jakie zabiegi magiczne podejmował człowiek żeby oswoić przyrodę i zrozumieć oraz zapewnić sobie jak najbardziej urodzajne zbiory i dobry chów zwierząt. Dodatkowo prezentuje znaki jakie obserwował człowiek w przyrodzie i dzięki nim przewidzieć pogodę oraz przyszłość swoją i bliskich. W tym wypadku należy zwrócić też uwagę na moc przysłów, które w swojej prostocie na podstawie zjawisk zachodzących w przyrodzie próbują przewidzieć pogodę na kolejne miesiące. Pogoda w społecznościach agrarnych zależnych od plonów rolnych była rzeczą fundamentalną.
Dom

Drugi segment skupia się na zwyczajach i tabu związanych z budowaniem domu oraz zapewnieniem szczęścia, dobrego życia dla jego domowników. Przede wszystkim podkreślono rolę progu domowego oraz genezę wielu wierzeń związanych z tym punktem granicznym pomiędzy światem wewnętrznym – ogniskiem domowym a tym zewnętrznym z którego może przyjść zagrożenie.
Dla zainteresowanych zgłębieniem tego tematu zapraszamy na nasz podcast WIERZENIA: Demony i rytuały w dawnym budownictwie
Kojarzenie par, wierzenia ślubne

W tej przestrzeni poznajemy zwyczaje związane z kojarzeniem par, rośliny i zioła jakie według kultury ludowej mogły zostać wykorzystywane do eliksirów miłosnym. Wszelkie zabiegi mające zapewnić znalezienie miłości. Nie mogło w tej przestrzeni zabraknąć miejsca na noc Kupały oraz poszukiwań mitycznego kwiatu paproci. Kiedy dzięki poprzednim zabiegom udało się znaleźć wybranka lub wybrankę przychodzi czas na ślub, w sferze muzealnej zostają przedstawione więc zwyczaje mające doprowadzić do szczęścia w małżeństwie oraz wróżby przewidujące pożycie małżeńskie.
Ciąża, połóg, lata dziecięce, szkoła

Jak już zapewniliśmy sobie przychylność i szczęście małżeńskie w rezultacie pojawiają się dzieci. Mamy więc w tym segmencie wszelkie zakazy i wróżby związane z okresem ciąży oraz połogu. Niegdyś dużą role przypisywano znaczeniu imion więc i dla nich znalazło się w wystawie miejsce. Kolejnym wzmiankowanym okresem w życiu maluszka jest pierwszy rok, który bezsprzecznie należy do najważniejszych okresów pod względem zakazów. Interesującym akcentem jest też okres szkolny, który nie został pominięty.
Przesądy codziennie

Tematem przewodnim tych przesądów jest nieodłączne dążenie człowieka do bogactwa oraz porady poprzednich pokoleń dzięki jakim rytuałom można je sobie zapewnić.
Prezentacja multimedialna demonologii ludowej

W osobnej sali poprzez rzutnik zostały zaprezentowane wybrane istoty z demonologii ludowej w formie rysunkowych slajdów wraz z opisami. Na wyróżnienie zasługuje Skarbnik, z którym wiąże się wiele lokalnych legend ze Śląska. Ten duch miał strzec kopalni, często bywał przychylny górnikom i swoją obecnością potrafił ich ostrzegać przed zagrożeniami jakie czyhały w sztolniach.
Współczesne zwyczaje , symbole, wróżenie, horoskopy, numerologia

Końcowym etapem wystawy i jej ważnym aspektem jest prezentacja współczesnych systemów magicznych wywodzący się często z innych kultur do przykładów zaprezentowanych na wystawie należy: Tarot, numerologia, horoskopy oraz azjatyckie kotki szczęścia.

Reasumując wystawa uzmysławia że wiara w przesądy jest nieodłącznie związana z ludzkim losem i chęć zapewnienia sobie przychylności nie został w niszy folkloru i kultury ludowej. Czynności magiczne z pogranicza religii nadal żyją chodź nie zawsze współcześni ludzie zdają sobie z tego sprawę i nie zawsze znają ich źródło oraz niosące ze sobą treści.